Evaporatör Yapısı ve Çeşitleri
Hava Soğutmalı Evaporatörler
Bu tip
evaporatörlerde, havanın ısı geçirme katsayısı düşük olduğundan bunu
telafi etmek ve hava geçiş yüzeylerini arttırmak maksadıyla genellikle
kanatçıklar ilave edilir. Isıl film katsayısını daha da arttırmak üzere
hava geçiş hızlarını arttırmak için vantilatörlerle cebri bir hava
hareketi sağlanabilir. Ancak kanat ilavesi, gerekse motorla tahrikli vantilatör konulması
her uygulamada pratik mümkün olmayabilir. Örneğin ev tipi
soğutucularda ve küçük kapasiteli ticari tip dolaplarda (kasap dolabı,
vitrin tipi dolaplar gibi) hatta benzeri küçük soğuk muhafaza odalarında
gravite tipi veya tabii konveksiyonla hava sirkülasyonu diye anılan
evaporatörler kullanılmaktadır. Gravite tipi, kanallı boru evaporatörlerde
ısı geçirme katsayıları, 2-10 kcal/h.°Cm2 arasında değişmekte (bakır boru
– alüminyum kanat imalat için) ve kanat sıklığı arttıkça veya düşey
yöndeki boru sıra sayısı arttıkça ısı geçirme katsayısı düşük değere
yaklaşmaktadır.
Cebir hava
sirkülasyonu (forced convestion) evaporatörler daha az ısı geçişi alanı
ile daha yüksek kapasiteler sağlayabilmektedir ve uygulamanın durumu
müsaade ettiğinde daima tercih edilir. Memleketimizde erfos (airforce)
adıyla anılan bu tür soğutucular ünit soğutucu diye de tanımlanmakta ve
hava hareketi çoğunlukla aksiyal/pervane tipi bazen de radyal/santrifuj
tip (kanalla hava iletimi ve aşırı basınç kaybı mevcutsa) vantilatörlerle sağlanmaktadır.
Bu cihazlar soğutucu, soğutucu serpantin (evaporatör) hava vantilatörü
ve damlama tavası ile saç dış muhafazadan meydana gelmektedir. Hava
vantilatörü, üfleyici ve emici şekilde çalışacak tarzda yerleştirilebilir.
Ünit soğutucu adı, vantilatörü
ile birlikte olan komple bir soğutucuyu tanımlar. Cebri hava sirkülasyonu daha
genel kapsamlı bir tanımlamadır. Nitekim vantilatörü bulunmayan, örneğin
bir klima santrali tarafından integral şekilde sağlanan bir
soğutma serpantini (evaporatörü) gene cebri hava sirkülasyonu olarak
hesaplanır, dizayn edilir. Cebri hava hareketi evaporatörleri 3 ana grupta
toplamak mümkündür;
– Alçak hızlı
soğutucular (Hava hızı 1-1,5 m/sn)
– Orta hızlı soğutucular (2,5-4 m/sn)
– Yüksek hızlı soğutucular (4-10 m/sn)
– Orta hızlı soğutucular (2,5-4 m/sn)
– Yüksek hızlı soğutucular (4-10 m/sn)
Fazla hava hareketi
sakıncalı olan uygulamalarda (çiçek muhafazası, et kesim odası gibi hava
hareketinin 1 m/sn. altında olması gereken ortamlar) alçak hızlı
soğutucular kullanılmalıdır. Orta hızlı soğutucular genel soğutma
uygulamalarında ve en sık kullanılan cihazlardır. Yüksek hızlı soğutucular
ise hızlı soğutma istenen hâllerde, örneğin şok tünellerinde ve özel hızlı
soğutma işlemlerinde uygun bir soğutma şekli sağlar. Ünit soğutucunun hava
debisi ile evaporasyon sıcaklığının en doğru şekilde hesabı, “oda duyulur
/ toplam” ısı oranının bulunması ve buradan gidilerek oda aparat
çiğ noktasının psikometrik diyagram üzerinde saptanması
ile sağlanır. Bu tarz hesap, klima uygulamalarında daima yapılır, fakat
ünit soğutucu seçiminde pek tatbik edilmez, zira duyulur ısı oranının
gerçek değerini tespit etmek çoğunlukla güçtür. Bunun yerine aşağıdaki tabloda
verilen yaklaşık değerlerden yararlanmak mümkündür.
Bir soğutulmuş
hacimde, sıcaklığın en düşük olduğu yer şüphesiz evaporatörün yüzeyidir.
Bu nedenle, oda nemi yeterli seviyede yüksek ise, oda
havasıevaporatör üzerinden geçerken çiğ nokta sıcaklığının altına düşerek
içindeki nem yoğuşmaya başlayacaktır. Hatta evaporatör yüzey sıcaklığı ile
0°C’nin altında ise bu nem donacaktır da. Oda sıcaklığı ileevaporasyon
sıcaklığı farkını belirli sınırların altında tutmak suretiyle oda relatif
rutubetini de belirli bir seviyede tutmak mümkündür. Yukarıdaki tablo, bu
değeri vasat bir oda veya dolap için vermektedir.
Su Soğutmalı Evaporatörler
Su soğutmalı
evaporatörler genelde buz pistlerinde, buz yapıcı cihazlarda, bina
genel soğutma sistemlerinde ve gıda sanayinde salamura soğutma
sistemlerinde kullanılan evaporatörlerdir.
Binalarda klima
santrali ve fancoil cihazlarında kullanılacak olan soğuk suyun üretildiği
cihazlardır. Yüksek verim sayesinde düşük işletme maliyetleri ve uzun
ömürlü çalışma imkânlarından dolayı diğer klima cihazlarına tercih edilir.
Üç tip soğutma grubu kullanılmaktadır. Bunlar;
– Hava soğutmalı su
soğutma grubu
– Su soğutmalı su soğutma grubu
– Kondensersiz tip su soğutma grubu
– Su soğutmalı su soğutma grubu
– Kondensersiz tip su soğutma grubu
Hava Soğutmalı Su Soğutma Grupları
Dış ortam şartlarında
çalışacak şekilde dizayn edilmiş klima ve endüstriyel amaçlı soğuk su
üreten cihazlardır. Kompresör üzerinde karter ısıtıcısı, basma ve emme vanaları
ile aşırı ısınmaya karşı elektronik motor termistor bulunur. Bunun dışında
evaporatör, kondenser, kondenser fanları, soğutma devresi ve elektrik
panosundan oluşur.
Kondensersiz Tip Su Soğutma Grupları
Diğer soğutma
gruplarının kullanılmasının uygun olmadığı hâllerde kondenseri soğutma
grubundan bağımsız chiller kullanılır. Hareketli gazların veya yüksek
çevre sıcaklığının bulunduğu yerlerde yine chiller kullanılabilir. Ayrıca
ses seviyesinin önemli olduğu ve cihaz hacimlerinin fazla yer kaplamaması
gereken yerlerde kullanılır.
Su Soğutmalı Su Soğutma Grupları
Su soğutmalı soğutma grupları yüksek kapasiteli cihazlardır. Bu
cihazlar iç ortam şartlarında çalışacak şekilde, genellikle de binanın
makine dairesine yerleştirilir. Ses seviyesinin önemli olduğu yerlerde
hava soğutmalı su soğutma gruplarına tercih edilir. Ayrıca yüksek soğutma
kapasiteleri istendiğinde fazla hacim kaplayan hava soğutmalı su soğutma gruplarının
yerlerine, boyutları daha küçük olan su soğutmalı su soğutma
grupları kullanılır.
Shell & Tube Evaporatörler
Shell &Tube su
soğutmalı evaporatörler soğuk su üretici gruplarda suyun veya
glikol çözeltilerinin soğutulmasında ve ısı pompalarında sıcak su üretiminde kullanılır.
Shell &Tube
evaporatörler su soğutma üniterinde suyun veya etilen
glokol çözeltilerinin (salamura suyunun) soğutulması için kullanılan devre
elemanıdır. 1-2 kompresör devreli standart üretimin yanı sıra 3 ve dörk
kompresör devreli olarak da üretilmektedir. 2 kW dan 600 kW’a kadar
standart olarak üretilmektedir. Boru demetinin sökülebilir olması temizlik
ve bakım kolaylığı sağlar. Bunun dışında tüm ürünlerde su giriş ve çıkış
bağlantıları, termostat bağlantıları, tahliye borusu ve donma kontrol
bağlantısı mevcuttur. Evaporatörler 30 bar basınç altında kaçak testine
tabi tutulmaktadır
Amonyak Evaporatörleri
Endüstriyel soğutma
alanında kullanılmak üzere amonyak evaporatörleri
üretmektedir. Kapasiteleri 20 kW ile 500kW arasında değişebilmektedir.
Genellikle çelik boru-çelik lamel olan eşanjörler istenirse alüminyumda da
üretilebilir. Kuru buharlaşma (kısılma vanası ile) veya yaş buharlaşma
(sıvı taşmalı) olarak kullanılabilen evaporatörler; kullanım
şartlarına göre belirlenen farklı lamel aralıklarında
üretilebilmektedir. Elektrikle defrost (rezistanslar ile), sıcak gaz ile
veya su ile defrost edilebilen evaporatörler istenirse alüminyum veya
krom-nikel dış kaplamalı olarak imal edilebilmektedir.
Soğutma, ısıtma ve elektrik malzemeleri üzerine markalaşan
Bilkar Group alanında gereken özen ve yüksek kalite standartlarıyla hizmet
vermektedir.
+90 212 343 50 40
+90 553 343 50 40
Yorumlar
Yorum Gönder