Soğutma Çevriminde Kullanılan Kompresörler
Kompresörler, soğutma çevriminde genel olarak pistonlu, rotary, scroll
(helisel vidalı, santrifüj) ve ısı pompası olarak ayrılmaktadır. Pistonlu
kompresörün, bir silindir içinde ileri ve geri hareket eden bir pistonu vardır.
Dönel kompresörün bir silindir içinde dönen, merkezi kaçık bir rotoru vardır.
Salyangoz kompresörün, iki spiral şekilde parçası vardır. Biri sabit dururken
diğeri karşısında herhangi bir ekseni olmaksızın döner. Vidalı kompresör biri erkek
diğeri dişi iki helisel (vida şeklinde) rotoru vardır. Bunlar döndükçe
cıvatanın bir somun içinde döndürülmesine benzer biçimde dişliler birbiri
içinde hareket eder. Santrifüj kompresörün, özel şekil verilmiş yuvasında dönen
birçok kanadı olan yüksek hızlı bir çarkı vardır.
Kompresör Çeşitleri
Pistonlu Kompresörler
Pistonlu kompresörlerde, piston hareketi, emme ve basma vanalarının açılma
ve kapanması ile eş zamanlıdır. Piston aşağı doğru hareketine devam ettiğinde,
silindir içindeki basınç sonunda emme hattındaki basıncın altına düşecektir. Bu
hâlde emme vanası açılır, buharlaştırıcıdan düşük sıcaklıkta, düşük basınçta,
aşırı ısıtılmış gazı silindire çeker.
Emme vanasındaki yay hareketinin en alt noktasına geldiğinde vanayı
kapatır. Piston yukarı doğru hareket eder, gazı sıkıştırarak basıncını ve doyma
sıcaklığını artırır. Gazı sıkıştırmak için yaptığı işten dolayı gazın aşırı
ısınması da artar. Silindirin içindeki basınç emme vanasını kapalı
tutarken aynı anda basma hattındaki basınç da basma vanasını kapalı tutar.
Piston yukarı doğru hareketine devam ettiğinde, silindir içindeki basınç
sonunda basma hattındaki (sıcak gaz hattı) basıncı aşar. Basma vanası açılır ve
yüksek sıcaklık, yüksek basınçtaki aşırı ısıtılmış gaz, yoğuşturucuya giden
basma hattında ilerlemek üzere silindirin dışına hareket eder. Çevrimin en üst
noktasında, piston pompalamayı durdurur ve basma vanası kapanır. Boşluk
hacmindeki gaz silindirde kalır. Pistonlu kompresörler genellikle bir elektrik motoru ile tahrik
edilir. Hermetik kompresörlerin sahada kompresöre servisi önleyen kaynaklı bir
muhafazası olabilir. Açık pistonlu kompresörlerde krank milinin bir ucu
atmosfere açıktır. Krank mili, muhafazanın dışına çıktığında bir güç kaynağına
bağlanabilir. Soğutucu akışkan kaçağını önlemek için milin kompresör
yataklarından geçtiği yerlerde mekanik bir sızdırmazlık kullanılır.
Rotari Kompresörler
Döner kompresör ise soğutucularla beraber ana olarak küçük kesirli beygir
güçlerinde kullanılmışlardır. Dönel kompresörler genellikle iki tasarım yaklaşımından bir
tanesine uyar. Bir tipi dönen pistonları kullanırken diğeri hareket eden
kanatçıkların kullanımından oluşur. Birinci tipte, dönen bir piston, kompresör
tahrik miline merkezinden kaçık olarak monte edilmiş ve silindirin içinde
dönmektedir. Kayan bir mil, kompresör muhafazasına yerleştirilmiştir ve dönen
pistonun eksantrik hareketini izler ve silindirin alçak kısmı (emme) ve yüksek
kısmı (basma) arasında bir ayırıcı görevi görür. Mil döndükçe, gaz
buharlaştırıcıdan kompresör emişine ve buradan da silindirin alçak basınç
kısmına çekilir. Bu arada, silindirin yüksek tarafındaki gaz sıkıştırılır ve
kompresörün basma tarafına gönderilir.
Kayan kanatlı tip dönel kompresör, kompresör tahrik mili üzerindeki pistonu
veya rotoru merkezler fakat tahrik mili silindir içinde merkez dışına monte
edilmiştir. Birçok kayan kanat rotorun üzerine yerleştirilmiş ve silindirin
şeklini izlemektedir. Bu kanatçıklar farklı basınçlara sahip odalarda gazı
hapseder. Rotor döndükçe, gaz, ilerleyerek daha küçük odaya hareket ettirilir
ve sıkıştırılır. Yeni, düşük basınçlı gaz çekilir ve aynı zamanda yüksek basınçlı gaz basılır.
Dönel kompresörler genellikle
kaynaklı hermetik olarak tasarlanır. Kaynaklı hermetik pistonlu kompresörlerde
olduğu gibi motor ve tahrik mili, motor kompresörün üzerinde olarak kompresör
muhafazasına dik olarak çalışır.
Scroll Kompresörler
Scroll kompresörler genellikle kaynaklı hermetik olarak tasarlanır.
Pistonlu ve dönel kaynaklı hermetik tasarımlarda, motor ve tahrik mili dikey
olarak çalışır. Diğer ikisinin tersine, scroll kompresörlerde motor kompresörün
altındadır. Titreşim yalıtım elemanları gerektiğinde kompresör kabının dış
kısmına monte edilir.
Helisel vidalı
kompresörler
Vidalı bir kompresörün sıkıştırma çevrimi şu şekilde yapılır: Gaz
karşılıklı vida boşluklarını doldurmak üzere içeri çekilir. Rotorlar döndükçe
vida arası boşluk, vida arası boşluğu tecrit eden giriş ağzını geçerek hareket
eder. Sürekli dönüş devamlı olarak gazın işgal ettiği alanı azaltır ki bu da
sıkıştırmaya yol açar. Vidalar arası boşluk çıkış ağzıyla karşı karşıya gelince
gaz boşalır. Vidalı kompresörler iki helisel (vida biçiminde)
rotora sahiptir. Biri erkek, diğeri dişidir.
Santrifüj kompresörler
Santrifüj kompresörlerde rotor veya çark kompresör kabının içinde yüksek
hızlarda döner. Soğutucu akışkan çarkın merkezinden kompresör kabı içine
beslenir. Çark, buharın yüksek hızda hareket etmesine neden olan santrifüj
kuvvet ile dış çapa doğru buharı zorlar. Yüksek hızdaki gaz, soğutucu
akışkan basıncının artmasına neden olan bu gazın hızının yavaşlamasını ve
difüzör içinde genişlemesini sağlar.
+90 212 343 50 40
+90 553 343 50 40
Yorumlar
Yorum Gönder